Gorączka u dziecka nie zawsze świadczy o infekcji. W wielu przypadkach przyczyna może leżeć po stronie psychologicznej – stres i silne emocje są uznawane za istotne czynniki wywołujące podwyższoną temperaturę ciała u dzieci [1][2][3]. Czy rzeczywiście stres może powodować gorączkę u dzieci? Przyjrzyjmy się faktom w świetle najnowszych doniesień medycznych.
Czym jest gorączka psychogenna?
Gorączka psychogenna to określenie stosowane wobec podwyższonej temperatury ciała, która nie jest efektem zakażenia, lecz reakcją układu nerwowego i hormonalnego na silny stres lub przeżycia emocjonalne [1][2][3]. W odróżnieniu od gorączki zakaźnej, nie towarzyszą jej klasyczne objawy infekcji, takie jak katar, kaszel czy ból gardła [2][3].
W medycynie podkreśla się, że podwyższona temperatura u dziecka może być swoistą reakcją obronną na intensywne przeżycia – organizm mobilizuje siły do poradzenia sobie z trudną, emocjonalną sytuacją [2]. Zazwyczaj gorączka psychogenna pojawia się tuż po silnym stresie, a jej jedynym objawem jest właśnie wzrost temperatury ciała [2][3].
Mechanizmy fizjologiczne – jak stres wywołuje gorączkę?
Pod wpływem stresu dochodzi do gwałtownego wyrzutu hormonów stresu, takich jak kortyzol i adrenalina [2]. Są one odpowiedzialne między innymi za aktywowanie układu odpornościowego i mogą powodować zmiany w pracy ośrodka termoregulacji w mózgu – podwzgórzu [2][3].
W następstwie mechanizmu „walcz lub uciekaj”, organizm przygotowuje się do radzenia sobie ze stresem poprzez przyspieszenie metabolizmu i podwyższenie temperatury [1][2]. To dlatego gorączka psychogenna może wystąpić u dzieci nawet bez obecności patogenów [2][3].
Kiedy mamy do czynienia z gorączką u dziecka?
Według medycznych standardów: stan podgorączkowy u dziecka to temperatura ciała od 37,2°C do 38°C (pod pachą) [4][3]. Gorączką określamy temperaturę powyżej 38°C pod pachą – u niemowląt i małych dzieci (do 3 lat) jako gorączkę traktuje się już 38,5°C w odbycie lub 38°C pod pachą [4].
Co istotne, gorączka psychogenna może osiągać wartości powyżej 38°C, ale zazwyczaj ustępuje samoistnie po kilku godzinach, nie reagując na standardowe leki przeciwgorączkowe [2][3][1]. Jej obecność powinna jednak zawsze skłaniać do obserwacji oraz kontaktu z lekarzem w przypadku najmłodszych dzieci lub utrzymywania się objawów [1][3][4].
Objawy i konsekwencje gorączki wywołanej stresem
Gorączka wywołana stresem u dzieci rzadko współistnieje z innymi objawami zakażenia. Charakterystyczne jest natomiast ogólne osłabienie organizmu, spowolnienie metabolizmu, opóźnienie procesów trawiennych, zmniejszenie energii oraz zatrzymanie wody w ustroju [1].
Warto pamiętać, że gorączka psychogenna zazwyczaj nie ustępuje po lekach przeciwgorączkowych, ponieważ jej podłoże nie jest infekcyjne, a psychiczne [3]. Organizm dziecka potrzebuje czasu, by odzyskać równowagę po silnych przeżyciach emocjonalnych.
Kiedy należy skonsultować się z lekarzem?
Mimo iż gorączka psychogenna zwykle mija samoistnie, utrzymująca się podwyższona temperatura ciała powyżej 2-3 dni, brak innych objawów lub wiek poniżej 2 lat są wskazaniem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem [1][3][4]. Konieczne jest wykluczenie innych, potencjalnie groźnych schorzeń, szczególnie u najmłodszych dzieci.
Podsumowanie – stres jako przyczyna gorączki u dzieci
Stres i silne emocje mogą wywołać gorączkę u dziecka – reakcja ta wynika z fizjologicznych mechanizmów obronnych i wyrzutu hormonów stresu [1][2][3]. Gorączka psychogenna jest rozpoznawana na podstawie braku objawów infekcji i oporności na standardowe leki przeciwgorączkowe [2][3].
W praktyce każda podwyższona temperatura u dziecka wymaga obserwacji, a w przypadku jej utrzymywania się lub u bardzo małych dzieci – konsultacji lekarskiej [1][3][4].
Źródła:
- [1] https://med-24.com.pl/wiecej-o-zdrowiu/zdrowie-psychiczne/czy-goraczka-wywolana-stresem
- [2] https://zdrowie.wprost.pl/choroby/10309776/stan-podgoraczkowy-a-stres-czy-stres-moze-wywolac-goraczke.html
- [3] https://diag.pl/pacjent/artykuly/stan-podgoraczkowy-od-ilu-stopni-jest-rozpoznawany-co-moze-oznaczac-gdy-jest-przewlekly/
- [4] https://hipp.pl/zywienie-0-1/poradnik/zdrowie-i-rozwoj-maluszka/goraczka-u-niemowlaka
MojeWszystko.pl to więcej niż portal parentingowy – to przestrzeń, gdzie rodzą się inspirujące historie rodzicielstwa. Łączymy ekspercką wiedzę z autentycznymi doświadczeniami, tworząc miejsce, w którym każdy rodzic znajdzie coś dla siebie. Nasze artykuły obejmują tematy od rozwoju dziecka po lifestyle, a wszystko to podane w przystępnej i angażującej formie.